Veli Özer Özbek Ders Notları
1.1. Hukukun Tanımı:
Hukuk : (Arapça) : 1. Haklar
2. Toplumu
düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünü, tüze:
Aristo ve İbn-i Rüşt’e göre hukuk yazılı ve
yazısız kurallardır ve özel hukuk ile evrensel hukuk olmak üzere ikiye ayrılır.
Özel hukuk her toplumun kendi ihtiyaçları
doğrultusunda formüle ettiği kurallardır. Ervernsel hukuk ise temel hak ve
özgürlükleri içerir. Liberal
düşünürler doğal hukuk olarak
adlandırdıkları bu evrensel hukuğu referans olarak alırlar. Hukuğun üstünlüğü ilkesi devlet otoritesinin
everensel/doğal hukuk ilkeleriyle sınırlandırılması anlamına gelir.
20 yy. da liberalizmin en büyük
savunucularından olan Friedrich August Von Hayek ise hukuku yasa ve hukuk olarak ayırır. Toplumun ihtiyaçlarına göre yapılan
düzenlemeleri yasa olarak adlandırır.
Hak
haktır küçüğü büyüğü olmaz.
Hukuk Kuralları: Sosyal yaşamı düzenleyen devletin yaptırım gücüyle
desteklenmiş kuralların tümüne hukuk kuralları denir.
Devletin yetkili organları tarafından konulan
ve insan davranışlarını düzenleyen, cebir ile müeyyidelendirilmiş emir ve
yasaklardır.
1.2. Hukukun
Kaynakları:
1.
Asli Kaynaklar
1.1. Yazılı Kaynaklar
1.1.1.
Anayasa
1.1.2.
Kanunlar
1.1.3.
Kanun Hükmünde
Kararnameler
1.1.4.
Uluslararası
Analaşmalar
1.1.5.
Tüzükler
1.1.6.
Yönetmelikler
1.2. Yazısız kaynaklar: örf adet hukuku
2.
Yardımcı kaynaklar
2.1.Doktrinler
2.2.
İçtihatlar
1.3. Hukukun
Dalları:
1.
Kamu Hukuku
1.1.
Uluslararası Hukuk
1.2.
Anayasa Hukuku
1.3.
İdare hukuku
1.4.
Vergi hukuku
1.5.
Ceza Hukuku
2.
Özel Hukuk
2.1.
Medeni Hukuk
2.2.
Borçlar Hukuku
2.3.
Ticaret Hukuku
2.4.
Devletler özel
Hukuku
2.5.
İş Hukuku
2.6.
Medeni Usul Hukuku
2.7.
İcra ve İflas Hukuku
2. CEZA HUKUKU
Suçu oluşturan fiil ve davranışların neler
olduğunu bu fiil ve davranışlarda bulunanlara ne gibi cezalar (müeyyideler)
uygulanacağını gösteren hukuk kurallarından oluşmuş kamu hukuku dalıdır.
2.1. Temel
Kavramlar:
Suç:
Kanunun öngördüğü şeyleri yapmak ya da yapmamaktan doğan durum. Bu durumda suç yapılması istenilen şeyler
yani EMİRLER den ve yapılmaması istenen şeyler yani YASAKLAR’dan oluşur. Suç:
Emir +Yasaklar
Ceza: Kanunda öngörülen bir suça karşı uygulanacak olan
yaptırım.
Ceza Hukukunun
Görevi, işlevi ve Amacı.
Görevi: Sosyal
barışın sağlanarak kamu düzeninin korunması.
İşlevi: Ceza hukukunun iki işlevi bulunur.
1.
Suçun işlenmesi
halinde cezalandırma görevi.
2.
Cezanın icrası
sırasında/sonunda toplumu koruyucu işlevi (caydırıcılık).
Amacı: TCK.
m.1’e göre Ceza Kanununun Amacı
1.
Kişi hak ve
özgürlüklerini korumak
2.
Kamu düzen ve
güvenliğini korumak
3.
Hukuk devletini
Korumak
4.
Kamu sağlığını ve
çevreyi korumak
5.
Toplum barışını
korumak
6.
Suç işlemesini
önlemek
2.2. Ceza Hukukunun
Diğer Hukuk Dallarıyla Olan İlişkisi:
2.2.1.
Medeni Hukuk ile
olan ilişkisi ya da farkları:
a.
Medeni hukuk
bireyler arasındaki ilişkiyi düzenlediği için özel hukuk, ceza hukuku ise
bireyin toplumla olan ilişkisini düzenlediği için kamu hukuku dalına aittir.
b.
Medeni hukuk
yaptırımları eski hale iade ya da tazminat gibi yaptırımlardır.
Ceza
hukuku kişiye acı ve ızdırap verir.
c.
Medeni hukuk
davaları hukuk mahkemelerinde, ceza davaları ceza mahkemelerinde görülür.
d.
Medeni hukukta
kanunilik aranmaz kaynağı sözleşme ya da göreve aykırılık olabilir. Ceza hukukunda kanunilik ilkesi vardır yani
suç ve ceza yasalarla düzenlenir.
e.
Ceza hukukunda suç
kasten işlenir taksir istisnadır. Ancak yasa ile düzenlenmişse mümkündür. Medeni hukukta ise sorumluluk daha çok taksir
biçiminde kendini gösterir.
2.2.2.
Anayasa Hukuku
ile olan ilişkisi:
Anayasa bireysel hak ve
özgürlükleri düzenlediği için toplumda özgürlükleri sağlamanın yada
genişletmenin yolu önce anayasadan daha sonra ceza yasalarından geçer. Bu bağlamda anayasada doğrudan ceza hukukunun
kurallarının yer aldığı da görülür.
Örneğin AY 38 m. Kanunilik ilkesi, AY 38/6 Ceza sorumluluğunun
şahsiliği, AY 11m. Cezaların niteliği gibi.
2.2.3.
İdare Hukuku ile
olan ilişkisi
Ceza kanunları idari işlerin ve önlemlerin gerektiği gibi
yürütülmesi için gerekli olan yaptırımları da kapsar bu nedenle idare hukukuna
yardım eder.
2.2.4.
Devletler Genel
Hukukuyla olan ilişkisi
Bazı
suçların unsurları devletler genel hukukunun yardımıyla çözülür. Ör.
Savaş,
düşmen devlet, misilleme vb.
2.2.5.
Ceza Muhakemesi
Hukuku ile olan İlişkisi
Suçun işlenip işlenmediği, yaptırımının ne
olacağı gibi konular ceza hukuku ve ceza muhakemesi hukukunun ortak
konularıdır.
2.2.6.
İnfaz Hukuku ile
olan ilişkisi
Ceza muhakemesi sonucu hükmedilen
yaptırımların infazına ilişkin esasları gösteren hukuk dalıdır.
2.3. Ceza Hukukuna
Yardımcı Disiplinler
a.) Kriminoloji: Suç ve suçluyu deneysel yöntemlerle inceleyerek suçun
nedenlerini saptamak amacını güden bir bilim
dalıdır. Bu çerçevede suçlunun
biyolojisi, suçlunun psikolojisi ve yaşadığı ortam ele alınır.
b)
Kriminalistik: Suç
delillerinin bilimsel yollarla araştırılmasıdır. Örneğin
parmak
izi, DNA gibi.
c)
Viktimoloji: Suçun
gerçekleşmesinde mağdurun rolünü araştırır.
d)
Adlitıp: Suç
oluşturan fiilin, fail ve mağdur üzerindeki etkilerini araştırır. Geride
bırakılan izleri araştırmak suretiyle suçun ve failin ortaya çıkmasında önemli
rol oynar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder