Avrupa Birliği Hukuku Ders Notları 4

AB HUKUNUN ÖZELLİKLERİ

             

            Birlik Hukuku ve Uluslararası Hukuk: AB Hukunu orataya çıkaran bu antlaşmaların diğer ua antlaşmalardan farkı 1- egemenlikten kaynaklanan hakları kendi rızalarıyla ile devrederek bağımsız yasama yürütme ve yargı yetkisine sahip kurumlar ortaya çıkarmıştır.2- birlik devletler arası yapılan ua antlaşmalara dayanmaktadır. Bazı üye devletlerde etkililiğin sebebi hala ua statüde olmasına bağlıdır.

             Birlik Hukukunun Temel Prensipleri:

  Birlik Hukukunun Birliği: toplulukları oluşturan üç temel antlaşma fonksiyonel birlik fikrini geliştirmiş.

                        Birlik Hukukunun Özerkliği :birlik kavramı yanı sıra yetkilerin ve görevlerin ayrılması prensibine dayanır.

                        Birlik Hukukunun Doğrudan Uygulanabilirliği/Doğrudan Etkisi: ulusal otoritelerin müdahalesi olmada doğrudan birlik hükümlerine dayanarak hakların kazanılması doğrudan uygulanabilirliği ifade etmektedir ;  doğrudan uygulanabilirliğin sonucu olarak vatandaların kendi ulusal mahkemeleri önünde birlik hukuku kurallarına dayanarak kendilerine sağladığı hakların korunmasını ifade eder doğrudan etki prensibi.

                        Birlik Hukukunun üstünlüğü:birlik hukuku ve ua hukukun çatışmas durumdan birlik hukukunun uygulanmasının nedeni uluslar-üstü nitelikte bir örgüt olmasının doğa socuudur.

            AB’NİN ORTAK PAZAR NİTELİĞİ VE SERBESTLİKLER

MALLARININ SERBEST DOLAŞIMI 

Üçüncü ülkelerden gelen mallara karşı bu ortak gümrük birliği çerçevesinde ortak gümrük tarifeleri uygulanacağına,ancak bir defa bu mallar herhangi bir üye devlet sınır içine girdi mi artık o malın da tüm ülkeler arasında serbestçe dolaşacığına ilişkin hükümler vardır. Birlik içinde malları serbestçe dolaşmasını sağlamak için öncelikle, 

             1-gümrük birliğinin gerçekleştirilmesi

 2-üye devletler arasında ithalat ve ihracatta her türlü miktar kısılamasının yasaklanması gerekmektedir.

             Gümrük Birliğinin Gerçekleştirilmesi

Gümrük birliğine ulaşmak için öncelikle: birliği oluşturan ülkeler dışındaki tüm ülkeler bakımından ortak bir gümrük tarifesi uygulamak, yeni bir gümrük vergisi vevya onların yerini tutacak bir yasal düzenleme yapmaya engel olmak ve gerçek vergiler koymaktan kaçınmaları gerek.

                        Ortak Gümrük Tarifesi:at dışından yapılan ithalatlarda ortak bir gümrük tarifesi uygulamak zorunda olunmuştur.

                        İthallatta ve ihracatta mallara uygulanacak olan gümrük vergilerinin ve eşetkili   önlemlerin kaldırılması: bir malın sırf bir sınırdan diğer sınıra geçmesi nedeniyle tektaraflı olarak yükletilen herhangi bir parasal ödemenin ,dar anlamda gümrük vergisi olmasa bile,bir devlet adına yapılmasa dahi, gümrük vergisine eş etkii bir önlem olduğu ifade edilir. Yasaklanmış olsa da uygulamada uyuşmazlıklar sürekli yaşanmaktadır.

                        Gerçek vergiler,gümrük birliği ve ayrımcı dahili vergi uygulaması yasağı: diğer devlet ürünlerine yerli-benzer- ürünlerden daha fazla vergi uygulanamaz.

             

            İthalatta ve İhracatta Miktar Miktar Sınırlamalarının ve Eş etkili Kısıtlamaların Kaldırılması(madde.34-35)

            Ihracat ve ithalatta miktar kısıtlamalarını ve aynı etkiye sahip diğer tüm kısıtlamalar yasaklanmıştır. Eş etkili kısıtlamalar: “ birlik içi ticareti doğrudan ya da dolaylı olarak,bilfiil ya da potansiyel olarak engelleme yeteneğine sahip ve üye devletlerce çıkarılan bütün ticari kurallar” amaç engellemek olmayabilir ama öyle bir etki yapmışsa eş etkili kısıtlamalar kapsamına girer.

                                    Malların Serbest Dolaşımının Engellenmesi

                                                Adalet Divanı tarafından Kabul edilen,serbest dolaşımı engelleyen

zorunlu haller ve haklı gerekçeler: Birlik içinde serbest dolaşımın engellenme yasağının hangi durumlarda uygulanmayacağını Adalet Divanı belirtmiştir : -mali denetim   -kamu sağlığı  -ticari işletmelerde adaleti sağlama    -tüketicinin korunmasına yönelik olması durumunda kısıtlama mazur görülür. 

                                                 

Malların serbest dolaşımı abia’nın 36.maddesinde getirilen istisnalar: 36.maddeye göre; 34-35. Madde hükümleri,kamu ahlakı,kamu düzeni veya kamu güvenliği;insan sağlığının korunması hayvan ve bitkilerin hayatlarının korunması gibi gerekçelerle ithalat,ihracat veya transit malaların yasaklanmasını veya kısıtlanmasını engellemeyecektir.34 ve 35.maddelerinde yer alan hükümlerin uygulaması sınırlandırılmaktadır.

                                                               Kamu Ahlakının Korunması Nedeniyle yapılan kısıtlanmalar

Kamu düzeni veya kamu güvenliğinin korunması nedeniyle yapılan kısıtlamalar

İnsan hayatının ve sağlığın korunması,hayvan ve bitkilerin hayatlarını korunması

nedeniyle yapılan kısıtlamalar

                                                             

                                    İŞÇİLERİN SERBEST DOLAŞIMI

                                                 

Genel olarak: Geniş anlamda işçilerin serbest dolaşımı, AB üyesi ülkelerin egemenlik alanında bir işte çalışmak için,serbestçe dolaşma,açık iş yerlerine işe başvurma ve çalışma hakkını, çalışma ücret ve diğer iş koşullarıyla ilgili olarak,işçilerin birlik üyesi ülkeler içerisinde değiştirilmesi halinde,sigortahuku açısından kazanılmış hakların güvence altına alınmasını , diplomaları ve diğer eğitim belgelerinin karşılıklı tanınmasını içerir.

Birlik içinde kişilerin serbest dolaşımı,emeğin serbest dolaşımı dahil,sınır kontrollerinin kalkması ve yerleşme serbestisi ile ilgilidir.

Birlik içinde emeğin serbest dolaşımının tam anlamıyla gerçekleşmesi için,vatandaşlığın,hiçbir ayrımcılık nedeni olmaması gerekir.

Kişilerin serbest dolaşımı konusunun önemi,kişilerin,birlik sınırları içinde,serbest ve engellenmemiş dolaşım ve ikamet haklarının,birlikte olmaması durumunda gerçek bir birliğin var olmayacağı gerçeğinden doğmaktadır.

Avrupa tek pazarının gerçekleşmesi için ekonomik bölge yaratılması gerekir bu da ancak işçilerin serbest dolaşımıyla olur.

ABİA 45.maddesinde gerçek bir birliğin gerçekleştirilmesi amacıyla: 

            -birlik içinde,işçilerin serbest dolaşımı sağlanır.

            -serbest dolaşım,üye devletlerin işçileri arasında,istihdam,ücret ve diğer çalışma koşulları bakımından,uyrukluk esasına dayalı her türlü ayrımcılığın kaldırılmasını gerektirir.

            -serbest dolaşım-sınırlamalar saklı kalmak kaydıyla- fiilen yapılmış iş tekliflerini Kabul etme;bu amaçla,üye devletlerin topraklarında serbestçe dolaşma,üye devletlerin birince,devlet uyruklarının istihdamını düzenleyen,bir iş yapmak amacıyla oturma hakkını içerir. Kamu hizmelteri istihdamında uygulanmazlar.

                                                ABİA 45.Madde kapsamı:işçiler,serbest çalışanlar,hizmet üreten ve

faydalanan kişiler,öğrenciler,emekliler hata prof. futbolcular ve diğer kişilerdir. Bu kişilerin aile üyeleride serbest dolaşım hakkından yararlanır.

    Vatandaşlık koşulu:bu haktan yararlanabilmek için herhangi bir birlik üyesi devletin vatandaşı olmaları gereklidir. 

                                                Kimler işçi olarak değerlendirilir? Bir işçi,ücret elde etmek için,bir ekonomik faaliyet içinde fiilen yada potansiyel olarak bulunan üye devlet vatandaşıdır.

                                                  Muamele eşitliği ve işçi ailesinin korunması:İstihdam için elverişlilik, 

bir üye devlet vatandaşı başka bir üye devlette eşit koşullarda istihdam edilen bir kişi olma hakkına sahiplik ve sözleşme yapılırken ayrımcılığa başvurulmamalıdır.   Muamele eşitliği,vatandaşlık esasına dayanan muamele farklılığı yasaklanmıştır.   İşçi ailesinin korunması, serbest dolaşım işçinin ve ailesinin temel hakkıdır. 

                                                Serbest dolaşım hakkının istisnaları,

                                                            Kamu Düzeni                                                   

                                                            Kamu Güvenliği

                                                            Kamu Sağlığı

                                                            Kamu Sektörü

                                                Bir üye devletin dahili sorunu olan durumlar: bu hakkı isteyen kişi öncelikle kendi durumunun,birlik hukukunun yetki alanine girdiğini göstermek zorundadır. Sonra , dayanmak istediği serbest dolaşım hakkının kendi ülkesine karşı kullanabileceği bir hak olduğunu göstermek zorundadır.

                                                Ayrımcılık yasağı:  uyrukluk esasına dayanan ayrımcılık yasaktır.                                      Serbest dolaşım ve yerleşme özgürlüğü: dar anlamıyla işçiler serbest dolaşım ve yerleşim serbestisi haklarından yararlanırlar. 

                        Ayrılma hakkı,geçerli bir kimlik kartının ibrazı yeterlidir

                        Giriş hakkı,bir başka üye devlette kesin bir işi olan işçiler bu hakkı sağlar.

                        Ikametgah hakkı,geçerli bir kimlik kartı ve çalışma belgesinin ibrazı halide alınır.  Göçmen işçilerin sosyal güvenlik hakları, hastalık yardımı,doğum yardımı,malüllük yardımı,yaşlılık yardımı,işsizlik yardımı,aile yardımı,ölüm yardımı gibi alanlarda hakları olduğu görülür.

YERLEŞME HAKKI VE HİZMETLERİN SERBEST DOLAŞIMI

            Genel bilgi ve kapsam: yerleşme hakkı bir gerçek kişinin ya da tüzel kişinin bir meslek icrasında bulunmak için bir üye devlet ülkesine yerleşme hakkıdır.               

            Yerleşme hakkı ve serbest dolaşım hakkı karşılaştırılırsa: yerleşme hakkı ekonomik amaçla bir ülkede bulunmayı ; hizmetlerin serbest dolaşımı bir üye devlette yerleşik olanın bir başka üye devlette daimi olarak kalma durumundadır. Iç içe geçmiştir kavramlar.

      Yerleşme hakkı’nın istisnaları: kamu otoritesi ve kamu yararının korunmasına ilişkin istisnalar. 

Kamu düzeni ve kamu güvenliği-sağlığına ilişkin istisnalardır. 

            Hizmetlerin Serbest dolaşımı: “işçilerin serbest dolaşımını” düzenleyen hükümler tarafından düzenlenmeyen faaliyetleri içerir.