Avrupa Birliği Hukuku Ders Notları 3

ADALET DİVANI 

                                                Genel olarak: birliği oluşturan antlaşmalarda belirlenen hedeflere

ulaşılması için öngörüle politikalara,hem birlik organları hem de ab üyesi devletler harfiyen uymak zorundadır.bu uymanın etkinliğini sağlamanın tek etkin yolu hukuki denetimdir. Birlik amaçları doğrultusunda,topluluğun kendi bünyesinde bağımsız bir yargı teşkilatı kurulmasının uygun görülmesi sonucu kurulmuştur.   Yorumlama ve içtihat oluşturan divan,birlik hukukunun uygulanmasına dinamizim kazandırmıştır. 

                                                  Divanın yapısı ve çalışması: her üye devletten 1 yargıç katılmak üzere

toplam 27 yargıç görev yapmaktadır.  Büyük daire ve daireler şeklinde oluşur.  Daireler kararlarını basit çoğunlukla alırlar,divan aynı zamanda genel kurul halinde de toplanabilir. Genel kurul da salt çoğunluk ile toplanır basit çoğunlukla karar alır. 

                                                Yargıç ve hukuk sözcülerinin nitelikleri:bağımsızlık anlamında tam

güven veren kendi ülkelerindeki en yüksek yargı görevlerinde bulunmak için ararnan şartları taşıyan kişilerden tüm ülkelerin mutakabatı üzerine seçilir.

                                                Adalet divanının görev alanları: Divan,birlik hukuku çerçevesinde

ortaya çıkan uyuşmazlıkları yine birlik hukuku çerçevesinde çözmektedir. Birlik kurumlarının işlem ve tasaruuflarının birlik hukukuna uygun olup olmadığını;kurumların yetkilerinin aşıp aşmadığını;üye devletlerin birlik hukukunu ihlal edip etmediğini; çıkan ihtilafları çözmekle görevlidir. Kararları kesindir,üst yargı mercii yoktur. Kararı uygulayacak devlet,uygulanması için tüm önlemleri alacaktır.Divan kendiliğinden harekete geçemez,uyuşmazlıklar, ya birlik organları tarafından ya üye devletler  tarafından ya da üye devletlerin vatandaşları tarafından divan önüne getirilir. 

                                                Adalet Divanı yargısının önemi: Divan,AT hukukunun

uygulanmasının takipçisi olarak,direktifleri iç hukuka adapte etmeyen tam olarak yansıtmayan  veya zamanında adapte etmeyen,üye devletleri tazminata mahkum ederek birlik hukukunun bütün üye devletlerde bir örnek uygulaması konusunda önemlidir. Kararlar, birlik hukukunun uygulanması ve yorumlanması ile sınırlıdır.uluslararası hukuk kurallarını hiçbir zaman ele alamaz.

                                                Adalet divanı kararlarının birlik vatandaşlarının yaşamına etkisi:

Divan,AB vatandaşlarını doğrudan ilgilendiren bir çok alanda önemli kararlar alarak,antlaşmalarda belirtilen avrupa halkları arasında daha yakın işbirliğinin tein edilmesi konusunda aldığı kararlarla işleyişteki dinamik mekanizmadır.

                                                Adalet divanının yargı yetkisinin özellikleri:Birlik hukukuna aykırı

davranılıp davranılmadığı konusunda nihai karara bağlama yetkisi Divan’a tanınmış ise de bu yetki bir tespitten öteye gitmemektedir. Işlemleri iptal  etme yetkisi yoktur.

                                                Divan yetkisinin mecburi veya ihtiyari niteliği : Mecburi

Yetki,divan’ın yetkisinin mecburi olması tarafların iradesinden değil de antlaşmadan ve mevzuattan kaynaklanmaktadır. Uluslar arası mahkemelerden farkı ortaya burada çıkmaktadır, ua mahkemelerin yetkisi ihtiyari iken divanın yetkisi mecburidir.  

İhtiyari yetki,mecburi olduğu kadar ihtiyari yetkili olduğu durumlarda vardır,divan ancak tarafların iradesinden ötürü yetkiliyse ihtiyari yetkili olabilmektedir.iki şekilde ortaya çıkar:Divan tahkim sözleşmesi uyarınca yetkili kılınması veya tahkim şartı uyarınca yetkili kılınması

    Adalet divanın baktığı davalar:n yorum davaları, hukuka aykırılık davaları,tam yargı davaları

                                                                        AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI

                                    BİRLİK HUKUKUNUN KAYNAKLARI

                                                 

Birincil Kaynaklar:

                                                            Anayasal Antlaşmalar: toplulukları kuran akçt,aaet,aet antlaşmları ve bunları tanımlayan ek protokoller.

                                                              Özellikleri: 1- egemenlikten kaynaklanan bazı yetkilerin devri,

2-hukuk yaratma yetkisiyle donatılmış organların oluşturulması 3- karar almada oy birliği yerine oy çokluğu ilkesinin Kabul edilmesi, 4-oluşturulan organların meydana getirdiği hukuk kuralarrının doğrudan iç hukuka uygulanabilmesi ve doğrudan etkiye sahip olması 

                                                 

İkincil Kaynaklar: birlik organlarının,antlaşmalarla verilen yetkileri çerçevesinde,yarıbağımsız kapasiteleri ile yaptıkları ve hiyerarşik olarak antlaşma hükümlerinden sonra gelen hukuktur. Ikincil kaynaklar konsey ve komisyon tarafından hazırlanan tüzükler,direktifler,kararlar ve tavsiye ve görüşlerden oluşur. Özellikleri: 

Kurumlar,birliğin yetkilerini icra etmek için,tüzükler direktifler kararlar ve tavsiyeler ve görüşleri kabul eder.

Tüzük genel kapsamlıdır.bütün unsurlarıyla bağlayıcıdır ve tüm üye devletlere doğrudan uygulanır.

Birlik hukukunun tüm üye devletlerde uygulanmasını sağlamanın bir aracıdır.Doğrudan etkisi vardır.

Yeterince açık ve koşulsuz olma nitelikleri gerekmektedir.

Direktif sonuçları açısından yöneldiği her muhatap üye devleti bağlar.en çok tercih edilen yasama şeklidir. Uygulamada ulusal hukukların ABİAya uygun olarak yakınlaştırılması için kullanılmaktadır. Kural olarak doğrudan uygulanma etkisi yoktur ancak adalet divanı verdiği kararlarla uygulanma süresi dolduktan sonra hala uygulanmayan direktiflerin doğrudan uygulanabilir olduğuna karar vermiştir.  Iç hukuka adapte edilmediği durumlarda bundan zarar gören birlik vatandaşları  tazminat talep edebilir. 

Karar Konsey veya komisyon kararları muhattapları için bütün hükümleri ile bağlayıcıdır.tüzüklerden farkı sadece yöneldikleri kişi için bağlayıcıdır.  Direktiflerden farkıysa  tüm yönleriyle bağlayıcı olmasıdır. Tavsiye ve görüşler bağlayıcı değildir.

                                                             

                                                 

Adalet divanı tarafından tanınan hukukun genel ilkeleri 

Adalet divanı kendisine tanınan yargılama yetkisi sınırları içinde birlik hukukunu yorumlarken hukukun genel ilkelerini de gözönüne alır.

                            -Eşitlik

                                                            -Yasal kesinlik ve hükümlerin geriye etkili olmaması

                                                            -Ölçülülük

                                                            -Hukuki güvenlik

                                                            -Temel insan hakları

                                                 

Adalet divanının kararları: önemli yer tutar kararlar her aşamada gözönünde bulundurulur.

Üye olmayan devletlerle yapılan uluslararası antlaşmalar:

birliğin yaptığı uluslararası antlaşmaların hükümlerine doğrudan etkinin tanınabilmesi için birlik organlarının yeni tasarrufta bulunmalarına gerek kalmayacak kadar açık ,kesin ve koşulsuz olması ; birliğin yaptığı bu antl. Ua hukukta yeni bir hukuk düzeni kurulmuştur.

    Yazılı olmayan birlik hukuku kuralları:  birlik bazında geçerli olan hukukun genel ilkeleri,temel hak ve özgürlükler,anayasal devlet ilkeleri,örf ve adet kuralları yazılı olmayan kaynaklardır.

                                                   Birlik hukuku kaynakları arasındaki hiyerarşi: temel antlaşmalar en

üstüdür piramitin,kurucu antlaşma hükümleri ve sonradan imzalanan tüm antlaşmaların arasında hiçbir hüküm fark yoktur. Hepsi eşit derecede geçerliliği olan hukuk kurallarıdır.yazılı olmayan  hukuk kurallarıda temel antlaşmalarla aynı kategoridedir.  Altta da birlik organlarının imzalamış olduğu ua antlaşmalar gelir. Daha sonra ise ikincil kaynaklar gelir .

Temel antlaşmalar,yazılı olmayan hukuk kuralları>UA Antlaşmalar > İkincil Hukuk kaynakları