Medeni Hukukun Yürürlük Kaynakları

A) Asli Kaynaklar

Bunlar medeni hukuka ilişkin bir uyuşmazlığın çözümünde ilk önce başvurulacak kaynaktırlar. 

1- Kanunlar: Medeni hukuk açısından en başta gelen kanun 4 Ekim 1926 tarihinde yürürlüğe giren ve hukuk devriminin temelini oluşturan Medeni Kanun’dur. Medeni Kanun’da Cermen hukukunun etkisi görülür.

2- Kanun hükmünde kararnameler

3- Tüzükler (Nizamnameler)

4- Yönetmelikler (Talimatnameler)

5- İçtihadı birleştirme Kararları: Bunlar kanunlar gibi Resmi Gazete’de yayımlanırlar ve benzer olaylarda bütün mahkemeleri bağlar.

B) Tali (İkincil) Kaynaklar

                Asli kaynaklarda uyuşmazlığın çözümünde bir hüküm bulunamazsa tali kaynaklara başvurulur.

1-      Örf ve Adet Hukuku  

Alelade bir görgü kuralının örf ve adet kuralı niteliğini alabilmesi için iki unsura ihtiyaç vardır:

a- Maddi unsur: Devamlılık veya tekrarlanma yani sürekli uygulama.

b- Manevi Unsur:Toplumda var olan genel inanış.Alelade adetlerin örf ve adet hukuku kuralı olabilmesi için şahısların devamlı suretle  tekrarlanmakta olan bu davranışa uymak zorunda olduklarına genel olarak inanmış olmaları lazımdır.Eğer toplum vicdanında bu davranış biçiminde bulunmak gereği hakkında bir inanç yer etmemiş ise o adetin bir örf ve adet hukuku kuralı olarak yer etmesi mümkün değildir.

                Örf ve adet hukuku ikinci derecede bir hukuk kaynağıdır. Kanun boşluğunu doldurur. Buna örf ve adet hukukunun tamamlayıcı rolü denir.

2- Hakimin Yarattığı Hukuk

Hakim kanunda veya örf ve adette olaya uygulanacak bir hüküm bulamazsa (hukuk boşluğu ortaya çıkması durumunda) kendi kanun koyucu olsaydı o olaya ilişkin nasıl bir hüküm getirecek idiyse ona göre karar verir, hukuk yaratır.Hakim kendisine tanınmış olan bu yetkiyi kullanmamazlık edemez.Yani gerek yazılı gerekse yazılı olmayan hukuk kaynaklarında bu hususta herhangi bir kaynak mevcut olmadığından ben bu anlaşmazlığı halledemeyeceğim diyemez. Buna hakimin hak dağıtmaktan kaçınması denir ki böyle bir halde zarara uğrayan taraf hakim aleyhine tazminat davası açabilir. Hakimin hukuk yaratırken başvuracağı ilk olanak, kanunun benzer durumları düzenlemek için koyduğu fakat önündeki olayı kapsamayan bir hükümden öncelik (evleviyet) veya kıyas (örnekseme) yolu ile yararlanmaktır. Başka bir kanun hükmünden yararlanma imkanı olmasa bile kanunun ruhundan yararlanabilir.

Hakim yarattığı hukuk kuralını olaya uygular ve buna göre karar verir. Söz konusu karar, gerek hukuk yaratma şartları bulunup bulunmadığı, gerek konulan kuralın yerinde olup olmadığı, gerekse kuralın uygulanışının uygun olup olmadığı açısından Yargıtay tarafından temyiz denetimine tabi tutulabilir.

C) Yardımcı Kaynaklar

Başvurulması zorunlu olmayan kaynaklardır. İkiye ayrılırlar:

1- Bilimsel görüşler (doktrin-öğreti)

2- Yargı kararları